بعنوان مقدمه یکی از ویژگی های خطبه همام را که جلسه قبل بیان کردیم، باز تکرار می کنیم. این خطبه "جامعیت نسبی" بالایی دارد. گاهی ما انگیزه و سرمایه خوب بودن را داریم، اما موارد خوب بودن را یکبار پیش خود نشمردیم. مرور خوبی ها در کنار هم و بصورت مجموعه ای، بسیار امر لازمیست.
در جلسه قبل گفته شد از سوال بد پرهیز کنیم و نوع سوالمان را تشخیص بدهیم. که از سر چه انگیزه ای این سوال ایجاد شده و در اثر ارزیابی روانی سوالهایمان می توانیم به خود شناسی برسیم. اما نکته ای که گفته شد این بود که سوالهای خوب هم بعضی اوقات لازم نیست پرسیده شوند چون:
حسن السوال نصف العلم - سوال خوب نیمی از جواب را دربردارد. و با نیمی از جواب به اضافه تفکر و تأمل آدم به بقیه جواب هم می تواند برسد.
حال برای اینکه یک تقدیری از سوال خوب هم بکنیم، کمی در مورد آن توضیح می دهیم.
سوال خوب یا از سر درک هست یا از سر درد . بی هردو هم نمی شود به جواب رسید. گاهی اوقات سوالات در اثر درک دردمندانه نیست در نتیجه اثری ندارد برای انسان(خصوصا در عرصه های معنوی). گاهی هم سوالات از سر درد است و از سر درک نیست.
برای مثال عرض کنم که چند سال پیش جلسات مشاوره ای برگزار شد که دوستان دانشجو ثبت نام می کردند که یک مشاوره معنوی داشته باشیم. جالب است که 70 درصد سوالها مشابه همدیگر بودند. 70 درصد سوالها بر اساس دردی بودند که بخاطر فقدان یک درک بودند و انگیزه دردمندانه ای که باعث پرسیدن این سوال ها شده بود، این بود که می خواستند بدانند پیش خدا چقدر قدر و منزلت دارند. و دردشان این بود که می خواستند ابهام زدایی بکنند از نظر خدا نسبت به خودشان. اما یک نکته را من همیشه عرض می کردم که اساسا خدا در رابطه خودش و بندگانش ابهام قرار می دهد. چرا شما دوست دارید این ابهام را کاملا برطرف بکنید؟ و یا چرا وجود این ابهام را "مشکل" تلقی می کنید؟ و چرا فکر می کنید که وجود این ابهام دلیل عدم رضایت خدا از شماست؟!
حتی یک دانشجوی دیگر، در جای دیگری هم می گفت: من سوال مهمی از شما دارم. و جالب اینکه سوال او هم همین بود! و می گفت: گاهی احساس خوش معنوی ندارم یعنی دلیل بر اینکه خدا از من راضی نیست؟ و دوباره به ایشان هم عرض کردم که چرا فکر می کنی اگر خدا از تو راضی باشد باید این را "حس" کنی؟؟!
لازم نیست آدم از نظر روانی "حس" بکند رضایت خداوند را! ایمان به غیب برای همینجاست، عقل برای همینجاست. و او از پاسخ بنده تعجب می کرد...
اگر سوال دردمندانه باشد و نه از سر درک، سوال نابجا آدم می پرسد. عیبی ندارد که بپرسد و مشکل برطرف شود. و اگر از سر درک باشد نه از سر درد، با جواب بازی می کند، یا به جواب خوب لیاقت پیدا نمی کند برسد، یا اگر جواب خوب را دریافت کرد و با جواب "وَر" نرفت، آن جواب را منصه ظهور نخواهد رساند. لذا هر سوالی باید از دو چیز نشأت گرفته باشد: یکی از سر درد و یکی از سر درک.
این سوالها خوب هستند و رشد معنوی هر کسی بر اساس رشد روند سوالاتیست که دردمندانه و درک مندانه در دلش ایجاد می شود. آقای همام سوالی که پرسید، سوال جالبی بود.
اینکه از کجا این سوال در ذهن آقای همام شکل گرفت؟!
این درک بلند که خواستار "نظاره" کردن شد و دردی که برای این تقاضا، تمنا بکند و حتی حضرت را قسم دهد، اینها از کجا پیدا شد؟
وقتی امیرالمومنین(ع) به آقای همام و اطرافیانشان فرمودند که من نشانه های شیعیان و محبان خودم را در شما نمی بینم، گفته شده که آقای همام بعد از آن پاسخ کوتاه امام، ایشان را اینگونه قسم دادند :
"قسم به آن کسی که شما اهل بیت را بر دیگر خلائق آدم برتری داد، قسم به آن خدا، فضائل دوستان و شیعیانتان را، آنهایی که گفتید نشانه هایشان را در شما نمیبینم، آن نشانه ها چیست؟ بگویید ما هم ببینیم".
آنوقت دست حضرت دست همام را گرفتند و به مسجد بردند تا و فرمودند که جواب را می گویم قسم نده...
این دردی که د وجود آقای همام شعله گرفت و این درکی که در وجودش شعله گرفت، جرقه اش ازخود امیرالمومنین بود. و فرمودند که شما شیعه نیستید و این حرف درد را در وجود آقای همام ایجاد کرد.
***
آقای همام تقاضای دیدن کرد. "دیدن" یک نیاز "حقیقی" است نه یک نیاز "عالی" ! یعنی مثلا ما یک چیز را می بینیم که بعد بخریم. مثلا اگر یک گل را من ببینم، میبینم تا بخرم و بعد به منزل ببرم و به نوعی با آن فخر می فروشم.
کمتر کسی است که پولش را خرج "دیدن" کند. نه اینکه مثلا یک چیزی "دیدنی" است، حالا من پول می دهم برای!
دیدن در نزد اهل معرفت "مقصد" است نه اینکه ابزار تلقی شود.
سلام
http://www.quickandroid.com/